بۆچی جۆ بایدن کشایەوە؟

ئاڤا نیوز 

 

نزیکەی نیو سەدەی خایاند تاوەکو جۆ بایدن گەیشتە لووتکەی سیاسەت لە ئەمریکا، سەرکەوتنێک کە کارەساتی گەورەی لێکەوتەوە ماندووبوونەکەی هێندە زۆر بوو ئیتر دۆخەکە لەوەدا نەمابوو، کە کەسێک بوێری ئەوە بکات بڵێت با بایدن بمێنێتەوە.

 

ئەوەی پێویستە بیزانیت: جۆزێف ئاڕ بایدن جونیۆر، 46ـەمین سەرۆکی ئەمریکا، لە 21ـی تەمموزدا خۆی خستە بەر نیگەرانیی دیموکراتەکان سەبارەت بە کەمبوونەوەی چانسی دووبارە هەڵبژاردنەوەی، وازی لە کێبڕکێ لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا هێنا.

 

درێژەی ڕاپۆرت...

 

بایدن لە نامەیەکدا کە کەمێک پێش کاتژمێر دووی پاشنیوەڕۆ لە سۆشیال میدیا بڵاوی کردەوە، نووسیویەتی: "گەورەترین شەرەفی ژیانم بووە کە وەک سەرۆک خزمەت بکەم". لە نیوەڕۆیەکی یەکشەممەدا. ئاماژەی بەوەش کردووە، "لەکاتێکدا مەبەستم بووە هەوڵی دووبارە هەڵبژاردنەوە بدەم، بەڵام پێموایە لە بەرژەوەندیی حیزبەکەم و وڵاتدایە کە من دەستلەکاربکێشمەوە و تەنیا سەرنجم لەسەر جێبەجێکردنی ئەرکەکانم وەک سەرۆک کۆمار بۆ ماوەی مانەوەی خولەکەم". لە پۆستێکی جیادا کە چەند خولەکێک دواتر بڵاوکرایەوە، بایدن پشتگیری خۆی بۆ کاندیدکردنی دیموکراتەکان دەڕبڕی.

 

بڕیارێکی ستراتیژی 

بڕیارە مێژووییەکە وای کردووە بایدن یەکەم سەرۆکی ئەمریکا بێت کە لە ماوەی زیاتر لە نیو سەدەدا هەڵمەتی هەڵبژاردنەکانی هەڵبوەشێنێتەوە، کاتێک لیندۆن جۆنسۆن لە مانگی ئازاری ساڵی 1978ـدا ڕایگەیاند کە بەربژێرکردنی پارتی دیموکرات قبووڵ ناکات، لەکاتێکدا ڕەزامەندی لەسەر مامەڵەکردنی لەگەڵ جەنگی ڤێتنامدا نەبوو. ڕۆیشتنی بایدن دەرگایەک دەکاتەوە بۆ ئەوەی هاریس یان سەرکردەیەکی دیکەی گەنجتری دیموکراتەکان کێبڕکێ لەسەر پۆستی باڵا لە دژی ترەمپی تەمەن 78 ساڵان بکەن، ئەمەش بەندە بەوەوە کە دیموکراتەکان چۆن بڕیار دەدەن جێگەی بگرنەوە. لەکاتێکدا کە هێشتا پەسەندکردنی بایدن کاریگەری لەنێو زۆرێک لە دڵسۆزانی حزبەکەدا هەیە، بەڵام بەزەحمەت گەرەنتی ئەوە هەیە کە پارتێک کە ئامادەبێت بەرگری لە سەرکردەکەی بکات، ئیتر ئاماژەکانی لە سەرۆک وەربگرێت.

 

کاردانەوەی ترەمپ و سەرکردەکانی دیکە بەرامبەر بە وازهێنانی بایدن

پیاوێک کە زۆربەی ژیانی بۆ دەسەڵاتی سەرۆکایەتی کۆمار خەباتی کردووە، ئێستا لە دۆخێکی کەمبووەوە و لە هەلومەرجێکی سەختدا، دەستبەرداری ئەو دەسەڵاتە نابێت، ناکرێ ئاسان بووبێت. بایدن نەیدەویست بچێت. 

 

هەر کە بایدن لە ساڵی 1972 بۆ ئەنجوومەنی پیران هەڵبژێردرا، تووشی مردنی هاوسەر و کچەکەی بوو لە ڕووداوێکی ئۆتۆمبێلدا. دوای پانزە ساڵ، یەکەم بەربژێرکردنی بۆ کۆشکی سپی لەناکاو کۆتایی هات، دوای ئەوەی ئارگومێنتێکی مشتومڕی پێشکەش کرد کە لە سیاسەتمەدارێکی بەریتانی دزرابوو. لەگەڵ هاتنی سکانداڵی دزیکردن، بازنەی ناوەوەی بایدن- کە زۆربەیان تاوەکو ئەمڕۆش پێگەیان لە خولگەی ئەودا داگیرکردووە- داوای لێکرد دەربچێت. ئێستاش بایدن پەشیمانە لەوەی کە گوێی لە ڕاوێژکارەکانی گرتووە لەسەر خێزانەکەی، کە داوای لێکردووە واز لە کارەکەی نەهێنێت.

 

ئیتر پیر بووبوو

بەڵام ڕەتکردنەوەی گومانەکانی دیموکراتەکان لەلایەن بایدنەوە وەک دیاردەیەکی بێڵتوای نادروست بوو. ئەمریکییەکان لە مێژە گومانیان لە تەمەنی بایدن هەبوو. لە هاوینی ڕابردوودا لە ڕاپرسییەکی ئەسۆشێتد پرێس- دەرکەوتووە کە 77%ـی گەورەکان پێیانوایە بایدن زۆر پیر بووە بۆ ئەوەی لە خولی دووەمدا بە شێوەیەکی کاریگەر حوکمڕانی بکات. 

 

مشتومڕ لەگەڵ ترەمپ ئەو تێڕوانینەی بەهێزتر کرد

دیموکراتەکان دەلەرزین کاتێک سەیری بایدن دەکەن ڕێڕەوەکەی خۆی تێپەڕاند، ناو و ژمارەکانی تێکەڵ دەکرد، شەمەندەفەری بیرکردنەوەکانی لەدەست دا، شکستی هێنا لە ڕێگریکردن لە "درۆکانی" ترەمپ یان وەسفکردنی یەکگرتووی دەستکەوت و دیدگەی خۆی بۆ خولی دووەم.

 

ترسنۆک بوون

زۆرێک لە دیموکراتە بێزارەکان کە نەیانتووانی پاڵ بەوەوە بنێن، بێدەنگ بوون، یان زۆر ترسنۆک بوون “بۆ ئەوەی ڕایبگەیەنن کە سەرۆک چیدیکە ناتوانێت سەرکردایەتی تیمەکە بکات یان دڵنیا نەبوون کە ئایا هاریس باشتر دەبێت یان نا، بەڵام لە ڕۆژ و هەفتەکانی دواتردا، کۆڕێکی گەشەسەندوو لە یاسادانەران و بەخشەرەکانی دیموکراتەکان زەنگی ئاگادارکردنەوەیان لێدا و هۆشدارییان دا لەوەی کە ئەگەری زۆرە بایدن لە مانگی نۆڤەمبەردا بدۆڕێت، ئەمەش ئەگەری هەیە کاندیدەکانی پارتەکە لە سەرانسەری وڵاتدا بکێشنەوە و ئەنجوومەنی نوێنەران و ئەنجوومەنی پیران ڕادەستی کۆمارییەکان بکات.

 

بایدن پێداگری کرد

بایدن پێداگری لەسەر ئەوە کردەوە کە لە کێبڕکێکەدا دەمێنێتەوە و کاتەکانی زیادەی کاردەکات بۆ ئەوەی پایەکانی پشتیوانی لەناو پارتەکەدا بەهێزتر بکات، لە سەرکردەکانی سەندیکاکانەوە تاوەکو کۆبوونەوەی ڕەشپێستی کۆنگرێس. 

 

پیلۆسی قسەی هەیە
سەرۆکی پێشووی ئەنجومەنی نوێنەرانی تەمەنی 84 ساڵە سەبارەت بە سەرۆکە تەمەن 81 ساڵەکەی گوتی:” وەک ئەوەی بایدن بەڵێنی نەدابێت لە... پێشبڕکێ. دیپتیکێکی سەرنجڕاکێش بوو- یەکێک لە هەشتا ساڵانەکان بڕیاریدا بە دەسەڵاتەوە بچەسپێت، تەنانەت کاتێک تواناکانی پرسیاری لەسەر بوو.

 

تەقە لە ترەمپ کرا
چەند ساتێک پێش ئەوەی ترەمپ تەقەی لێبکرێت، بایدن خۆی خستە ناو کڵێسای کاسۆلیکی سانت ئێدمۆند لە نزیک ڕێڕەوی تەختەی ڕێهۆبۆت بیچ لە ویلایەتی دێلاوێر، هەر لەو کاتەی کە بڕیار بوو خزمەتگوزارییەکانی ئێوارەی شەممە دەستپێبکات. زۆری نەخایاند، هەواڵی تەقەکردنەکە بڵاوبووەوە. بایدن بەپەلە لە کۆش دەرهێنرا، کڵاوێکی ڕەشی بیسبۆڵ لەسەر بوو، بۆ ئەوەی زانیاری وەربگرێت کە کەسی پێش خۆی بووەتە ئامانجی هەوڵێکی تیرۆرکردن.

 

گەڕایەوە واشنتن 

تیمی ئاسایشی نیشتمانی خۆی بە تەلەفۆن گەیاند و یاریدەدەرەکانی بە پرسیار بیبەری کرد. هەر زوو لەگەڵ ترەمپ قسەی کرد، تاوەکو شەوی دواتر سێ جار قسەی لەگەڵ خەڵکدا کردبوو. هەڵمەتی هەڵبژاردنەکانی چالاکییە سیاسییەکانی ڕاگرت وەک ڕێزگرتن لە هەستیاری ئەو ساتە.

 

هەردوو سەرۆکی پارتی دیموکراتەکانی ئەنجوومەنی نوێنەران حەکیم جێفری و هاوتاکەی لە ئەنجوومەنی پیران، چاک شومەر، ڕاستەوخۆ بە بایدنیان وتبوو کە کۆبوونەوەکانیان نیگەرانیی قووڵیان هەیە سەبارەت بە بەربژێربوونی.

 

 لە ڕاپرسییەکی ئەسۆشێتد پرێس کە هەمان ڕۆژ بڵاوکرایەوە دەریخست کە 7 لەهەر 10 دەنگدەر پێیانوابوو بایدن پێویستە لە کێبڕکێکە بکشێتەوە- لەنێویاندا 65%ـی دیموکراتەکان. سەرکردەکانی حیزب ئیتر ئامادە نەبوون ترس و دڵەڕاوکێی خۆیان بشارنەوە.

 
پوختە
سەرئەنجام بایدن بڕیارە دروستەکەیدا و جیهان پێشوازی لە بڕیارەکەی بایدن کرد، چونکە ئەوەی ئەو کردی کارێکی گرنگ و بەهێز بوو بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو هەموو فشار و قسانەی کە دەکرایە سەری لەماوەی ڕابردوودا، تاوەکو هەتایە بایدن وەک پاڵەوانێک دەمێنێتەوە، چونکە توانی ئەوەبکات کە گەلەکەی دەیەوێت.