فراکسیۆنە کوردستانییەکان لە بەغدا "هەڵوێستێکی یەکگرتوو" ڕادەگەیێنن

ئاڤا نیوز

سەرەڕای ناکۆکی هێزە سیاسییەکان و فراوانبوونی ناڕەزایەتییەکان لە شەقامدا، پەرلەمانی عێراق خوێندنەوەی دووەم بۆ هەمواری یاسای باری کەسێتی دەکات. پەیوەست بە هەرێمی کوردستان سەرجەم فراکسیۆنە کوردستانییەکان بەمشێوەیەی ئێستا ڕەتی دەکەنەوە و بڕیارە ئەمڕۆ "هەڵوێستێکی کوردستانی"یان هەبێت.

وێنە گەورەکە: هەموارکردنەوەی یاسای باری کەسێتیی عێراق کە وەک هەوڵێک بۆ بەشوودانی کچان بە تەمەنێکی کەم ناودەبرێت، لایەنە سیاسییەکانی دابەشی دوو بەرە کردووە، بەشێکیان دژی وەستاونەتەوە و فراکسیۆنە کوردستانییەکان و بەشێکی سوننە لەم بەرەیەن، بەشێکیشیان پشتیوانی دەکەن و دیارترینیان لایەنەکانی نێو چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعەن، بەشێکی سوننەکانیش مەرجیان بۆ پشتیوانیکردنی هەیە.

 

ڕاگەیێنراوی فەرمی: کۆبوونەوەی ئەمڕۆ سێشەممەی پەرلەمانی عێراق شەش بڕگە لەخۆدەگرێت، یەکێکیان بریتییە لە گفتوگۆکردن و خوێندنەوەی دووەم بۆ هەمواری یاسای باری کەسێتی ژمارە 188ـی ساڵی 1959. پێتشر لە ڕێککەوتی 4-8-2024 خوێندنەوەی یەکەمی بۆ کرابوو.

هەڵوێستی لایەنە کوردستانییەکان لە پەرلەمانی عێراق

پارتی: ڤیان سەبری، سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی دیموکراتی کوردستان بە ئاڤا نیوزی ڕاگەیاند: تێبێنی زۆرمان لەسەر هەموارەکە هەیە، ئەمڕۆش لەگەڵ فراکسیۆنە  کوردستانییەکان هەڵوێستێکی کوردستانیمان دەبێت.

یەکێتی: کوردە عومەر، ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتیمانی کوردستان لە پەرلەمانی عێراق بە ئاڤا نیوزی گوت: ئێمە دژین، چونکە ناکۆکیی زۆری لەسەرە و لە بەرژەوەندیی کچان و ژنان نییە.

یەکگرتوو: موسەننا ئەمین، ئەندامی فراکسیۆنی یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان بە ئاڤا نیوزی گوت: دژی هەمواری یاساکەین، لەبەرئەوەی سیمای تائیفەگەری لە عێراق تۆختر دەکات،  دابەشبوون دروست دەکات و بەدیلێکی ڕوونی یاساکە نەخراوەتەڕوو.

کۆمەڵ: سۆران عومەر، ئەندامی فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەری لە پەرلەمانی عێراق بە ئاڤا نیوزی گوت: ئێـمە وەک کۆمەڵی دادگەری بەتەواوی هەموارکردنەوەی یاسای باری کەسێتی ڕەتدەکەینەوە و زۆر بە مەترسیی دەزانین".

نەوەی نوێ: سروە عەبدولواحید، سەرۆکی فراکسیۆنی نەوەی نوێ لە پەرلەمانی عێراق لە تۆڕی "ئێکس" ڕایگەیاند: "ئەگەر ئەم یاسایە هەمواربکرێتەوە پەرلەمان دەبێتە شوێنێک بۆ لەناوبردنی کۆمەڵگە و خەڵکیش ڕقیان لە پەرلەمان دەبێتەوە، ئێمە دژی هەموارەکە نیین وەک چەمک، ئەوەندەی ئێمە بەپێویستی دەبینین بڕگە بنەڕەتییەکانی لەگەڵ واقیعی خێزانە عێراقییەکان بگونجێت".

هەڵوێستی هاوپەیمانیی چوارچێوەی هەماهەنگی

چوارچێوەی هەماهەنگی کە پێشتر بەڕوونی پشتگیریی هەموارکردنی یاساکەی کردووە و بە پێویستییەکی کۆمەڵگەی زانیوە، ناکۆکییان لەسەر چەندین خاڵ و بڕگەی هەموارەکە هەیە.

سەلام زوبەیدی، گوتەبێژی هاوپەیمانیی نەسر کە حەیدەر عەبادی سەرۆکایەتیی دەکات و لایەنێکی سەرەکیی چوارچێوەی هەماهەنگییە، بە ئاڤا نیوزی گوت: "یاسای باری کەسێتی پێویستیی بە هەموارکردنەوە هەیە بەشێوەیەک لەگەڵ سەردەم و قۆناغی ئێستا بگونجێت، ئێمە دژی هەموارکردنەکە نیین و تەنیا تێبینیمان لەسەر هەندێ بڕگەی هەیە، بەڵام دژی ئەوەین پرسەکە وەکو موزایەدە و بەکارهێنانی سیاسیی مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت".

سەبارەت بە هەڵوێستی چوارچێوەی هەماهەنگی سەلام زوبەیدی ئاماژەی بە بوونی ڕای جیاوازی لایەنەکانی هاوپەیمانێتییەکە کرد و گوتی: "دابەشبوون هەیە و کۆدەنگیی تەواو لەسەر تەواوی بڕگەکانی هەموارەکە نییە، هەر لایەنێک تێبێنی و بۆچوونی خۆی هەیە".   

 

هێزە سوننەکان کۆدەنگ نین

بەپێی زانیاریی ئاڤا نیوز کە لە پەرلەمانی عێراق دەستیکەوتووە، سوننەکان کۆک نیین سەبارەت بە هەمواری یاسای باری کەسێتی، بەشێکیان دژن و بەشێکی دیکەش دەنگ بە هەموارەکە دەدەن، بەو مەرجەی هێزە شیعییەکان دەنگ بە یاسای لێبوردنی گشتی بدەن کە داوایەکی سەرجەم لایەنەکانی پێکهاتەی سوننەیە.

 

هاوپەیمانیی 188

هاوپەیمانی 188 لە کۆمەڵێک بزووتنەوەی خانمان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و هێزە سیاسی و مەدەنییەکان پێکهاتووە و لەمبارەیەوە پێکهێنراوە، لە بەیاننامەیەکی پێشوودا ڕەتکردنەوەی خۆیان بۆ هەموارکردنەوەکە ڕاگەیاندبوو و پێیانوایە "پێشێلکارییەکی ئاشکرای دەستوور و ئەو ماف و ئازادییانەیە کە تێیدا هاتووە، پاشەکشە بە مافە یاساییەکانی ژنان دەکات و دەبێتە هۆی دابەشبوونی تائیفی و مەزهەبی و کۆمەڵایەتی".

 

زۆرینەی هاووڵاتیان دژی هەموارکردنەوەکەن

تیمی ڕاپرسی عێراقی، ڕاپرسییەکی ئەلیکترۆنی لەگەڵ 61 هەزار و 648  هاووڵاتی عێراقی لە ناوەڕاستی مانگی ئابی ڕابردوو کردووە، بەپێی ڕاپرسییەکە 73.2٪ بەتووندی دژی هەموارکردنەوەی یاسای باری کەسێتیین، لەبەرامبەردا 23.8٪ بەتووندی پاڵپشتیی هەموارکردنەوەی دەکەن. 

هەر بەگوێرەی ڕاپرسییەکە، 81.6٪ی بەشداربووان دەیانەوێت یاسای باری کەسێتیی مەدەنی بێت، 18.4٪یش یاسایەکی ئایینیی و تایفەگەرییان دەوێت.