
گرافیک: ئاڤا نیوز
سیاسەت و بەڕێوەبردنی وڵات لە نێو عێراقی دانەمەزراو و پڕ لە تەنگەژەی ئایینی و سەربازی و سیاسی، لە توانای هەموو کەس نییە، چونکە عێراق هێشتا خاوەن سەروەری خۆی نییە و ئەو دەستانەی لێ نەبڕاوە کە بەردەوام هەولێ کۆنتڕۆڵکردنی دەدەن.
بەڵام لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا، سەرکردەگەلێک هەن کە توانیویانە بە دیدێکی کراوە و مۆدێڕنەوە کار لەسەر بەدامەزراوەییکردنی ئەم وڵاتە بدەن و ستراتیژیی "سیاسەتی نەرم بەڵام پێداگر لە دابینکردنی ماف و خواستی گەل" جێبەجێ بکەن.
سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی، لە چوارساڵی ڕابردوودا وەک کەسێکی توند و مووکڕ ناسرا لە ڕووی سیاسەت و بەڕێوەبردنی وڵات و چارەسەری کێشەکان لەگەڵ بەغدا. سەرەتا دەگوترا ئەم ستراتیژە نادروستە و هەرێمی کوردستان بەرەو ئاقارێکی خراپ پاڵ پێوەدەنێت و لەگەڵ ئەوەدا بوون "بڕیار هەمووی لە بەغداوە بێت و هەرێمیش چاولەڕێ و بێدەنگ بێت لە ئاست کەرەمی بەغدا".
بەڵام ئەم تێگەیشتنە خۆبەکەمزانینە ڕێک پێچەوانەی ئەو ستراتیژییە بوو کە سەرۆکوەزیران بارزانی بۆ "کوردستانێکی بەهێز" لەبەرچاوی گرتبوو و لەم پێناوەشدا ڕووبەڕووی ئاستەنگ و قەیرانی زۆر کرایەوە بە شێوەیەک کە چوارساڵی ڕابردوو چوارساڵی "خۆڕاگری" و "پووچەڵکردنەوەی ئاریشە سرووشتی و دروستکراوەکان" بوو بەرامبەر هەرێم. گەلی کوردستانیش دەست و پەنجەی لەگەڵ زیاتر لە ١٦ قەیران نەرم کرد وەک 'هاتنی پەتای کۆرۆنا، بڕینی بودجە و قووتی خەڵک، دروستبوونی لافاو، گرتنەوەی ئاوی ڕووبارەکان، شەڕی داعش، ڕاگرتنی کاری پەرلەمان، ڕاگرتنی هەناردەی نەوت، هێرشی درۆنی و مووشەکی، ناکۆکی نێوخۆیی، ئاگرتێبەربوونە بەردەوامەکان و چەندین ئاریشەی دیکە'.
گەورەترین کێماسی لە نێو ئێمەی گەلی کوردستانی، "خۆبەکەمزانین بەرامبەر ئەویدی"ـیە کە نەوە لە دوای نەوە بۆمان گوازراوەتەوە، بەڵام سەرۆکوەزیران بارزانی ئەم بیرکردنەوە دەقگرتوو و باوەی تێکشکاند و سەلماندی ئەگەر بە دیپلۆماسییەکی نەرم بەڵام شێلگیر بەرامبەر ماف و دەستکەوتەکان کار بکرێت، ئەوا بەرەنجامی باشی دەبێت.
هەر لەم چەند ڕۆژەی ڕابردوو، هەرێمی کوردستان چەندین دەستکەوتی وەک بەرەنجامی ئەو ستراتیژییەی سەرۆکوەزیران هەبووە لەوانە:
ـ درێژکردنەوەی تەمەنی کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان بۆ 6/1/2025 و پێداچوونەوە بە شێوازی پەنجەمۆری دەنگدەران و ژماردنی دەنگی دەنگدەران بە ئامێر و دەست.
ـ گەڕاندنەوەی نیوەی کورسیی کۆتاکان کە هەموو عێراق لەگەڵ هەڵوەشاندنەوەیاندا بوو.
ـ دابینکردنی 742 ملیار و 715 ملیۆن دینار لە خەرجیی حاکیمەی عێراق بۆ وەرگرتنی نزیکەی یەک ملیۆن تۆن گەنمی جووتیارانی هەرێمی کوردستان کە نزیکەی دوو ئەوەندەی پارساڵە و لە ماوەی 10 ساڵی ڕابردووش ئەوە یەکەمجارە عێراق ئەو بڕە گەنمە وەردەگرێت.
ـ دابینکردنی 210 ملیار و 444 ملیۆن دینار لەسەر خەرجی حاکیمە بۆ کڕینی دەرمان و پێداویستی پزیشکی هەرێمی کوردستان کە 16 ملیاری لە پارساڵ زیاترە.
چاوەڕوانیش دەکرێت لە ئایندەیەکی نزیکدا هەرێمی کوردستان لە ڕووی نەوت و غاز و بەرهەمی کشتوکاڵی و بازرگانییەوە ڕۆڵی گەورەی هەبێت چونکە:
ـ ئەمریکا و ئەوروپا و تورکیا و تەنانەت عێراقیش خەریکن دەگەنە ڕێککەوتنێک بۆ هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان.
ـ گفتوگۆ دەکرێت لەسەر غازی هەرێمی کوردستان لەوەی هەم لە هێرشی درۆنی بپارێزرێت و هەم هەناردەی ناوچەکە و ئەوروپا بکرێت.
ـ لیژنەی ڕێگەی گەشەپێدان لە هەرێمی کوردستانن بۆ گفتوگۆکردن لەبارەی پێشنیارەکەی سەرۆکوەزیران بارزانی کە گوتی: "ئەگەر ڕێگەکە بە هەرێمی کوردستاندا تێنپەڕێت، پلانێکی هەڵەیە".
نوێترین بیروڕا
کۆڕەوی ملیۆنی؛ کارەساتێکی مرۆیی و وەرچەرخانێکی مێژوویی
31 ئازار
ئەرێ بەڕاست ئاڤا بۆ وادەکات؟
29 ئازار
بۆچی زنجیرەی بەرەو بەرزاییەکان وەرچەرخانێکە لە کۆمیدیای کوردیدا؟
28 ئازار
چەند خاڵێک سەبارەت بە پرسی بەپارێزگاناساندنی هەڵەبجە لە پەرلەمانی عێراق
27 ئازار
ئەو پەرلەمانەی داخ دەکات بە دڵی کورددا
26 ئازار
نەورۆزی سەركەوتنەكان پیرۆزە لە هەموو كوردان
20 ئازار
درامای بەرەو بەرزاییەکان؛ ئاستێکی بەرزی کۆمیدیای سپی
19 ئازار
لە شەڕی نێوان ڕاستی و چەواشەکاریدا..
18 ئازار
هەڵەبجە و هەڵەبجەییەکان؛ بەردەوامی و هەستانەوەیەکى پڕ لە ئیرادە
16 ئازار
هۆکارەکانی پشت ڕێککەوتنی نێوان ئەحمەد شەرع و مەزڵووم عەبدی
13 ئازار
- بیروڕا
- 29 ئازار
ئەرێ بەڕاست ئاڤا بۆ وادەکات؟